به گزارش شهرآرانیوز؛ مهمان، مهمان است و حبیب خدا و فرقی ندارد وارد خانه‌مان شود یا شهرمان؛ باید به بهترین نحو استقبال و پذیرایی شود. اهمیت این امر زمانی دوچندان می‌شود که میزبانی‌مان به نیابت از امام معصوم (ع) باشد که خودش الگوی تمام‌عیار مهمانداری است. هر مسافری که از هر نقطه ایران یا سایر کشور‌ها وارد مشهدمقدس می‌شود، فارغ از اینکه به قصد زیارت آمده باشد یا نه، مهمان امام‌رضا (ع) است و باید متناسب شأن ایشان تکریم شود؛ به‌عنوان مثال وقتی مسافری برای خرید وارد مغازه می‌شود، صاحب‌مغازه او را مهمان امام‌رضا (ع) بداند، نه صرفا مشتری، زیرا نارضایتی خریدار به هر دلیل که باشد، دو ضربه به شهر وارد می‌کند؛ نخستین ضربه اقتصادی است، چون این فرد یا دیگر به شهر ما نمی‌آید یا اگر بیاید، خرید نمی‌کند و ضربه دوم، ایجاد تصویری نادرست از دین و تشیع در ذهن اوست.
بنابراین، آموزش و گسترش فرهنگ میزبانی به‌معنای جو غالبی که در یک خانواده، شهر یا کشور برای استقبال و پذیرایی از مهمانان وجود دارد، در شهر‌های مذهبی مانند مشهد بیش از دیگر شهر‌ها ضروری به‌نظر می‌رسد. در این گزارش فرهنگ میزبانی مردم مشهد را از نگاه مسافران داخلی و خارجی مرور می‌کنیم.
دوست دارم در مشهد خانه بخرم
بانویی میان‌سال اهل بروجرد که در ماه گذشته دوبار تجربه تشرف داشته است، از همه ابعاد میزبانی مشهدی‌ها راضی است به‌جز امور اسکان، زیرا گاهی با اینکه کیفیت هتل‌ها رضایت‌بخش نیست، به قیمت زیاد عرضه می‌شوند. از سوی دیگر، فضاآرایی شهر به‌حدی برایش زیبا و جذاب است که تصمیم گرفته است در مشهد خانه بخرد.
مشهد؛ رکورددار تفاوت قیمت‌ها
مریم و همسر و مادرش نیز که بعد از دوسال از اصفهان مهمان مشهدالرضا (ع) شده‌اند، کاملا ابراز رضایت می‌کنند و مشکل خاصی به‌جز گرانی برخی اجناس نداشته‌اند.
بهزاد دیگر مهمان اصفهانی شهرمان است که به‌دلیل مشکلات مالی بعد از ۱۰ سال آن‌هم با پول قرض توانسته است مادرش را به زیارت بیاورد. او می‌گوید: «کاش همه مردم اخلاق و رفتارشان مانند خادمان حرم امام‌رضا (ع) باشد. رفتیم سوئیت بگیریم، هر مسافرخانه‌ای یک قیمت می‌داد. برای خرید اجناس هم همین است و تقریبا هر فروشنده‌ای، قیمت خاص خودش را دارد. در هیچ شهری تا این حد تفاوت قیمت ندیده‌ایم. آدرس هم که می‌پرسیم، خیلی کلی جواب می‌دهند و ما دقیقا متوجه نمی‌شویم.»
زوج جوانی که همین امروز صبح وارد مشهد شده‌اند و سالی یکی‌دو بار توفیق تشرف دارند، ضمن ابراز رضایت از مهمان‌نوازی مردم و چیدمان شهری زیبای مشهد، از افزایش بیش از حد هزینه بلیت سفر، هتل‌ها و تاکسی‌ها گله‌مندند: «ما با قطار مشرف شده‌ایم، اما هم در رفت و هم برگشت، بلیت به‌راحتی پیدا نمی‌شود، چون قیمت‌ها هنگفت است و همان تعداد کم بلیت‌های قیمت مناسب هم سریع فروخته می‌شود. کرایه تاکسی‌های مشهد نیز تقریبا در حد تهران است.»
از گران‌فروشی تا سیم‌کارت و تبدیل ارز
در ادامه پای صحبت چند تن از زائران غیرایرانی هم نشستیم. آلپا از اهالی هندوستان که چند سالی برای تحصیل مقیم مشهد شده است. اولین مشکل مسافران به‌ویژه مسافران هندی را که اقامت طولانی‌تری دارند، اسکان معرفی می‌کند، زیرا بیشتر ترجیح می‌دهند در مکان‌های نزدیک به حرم اقامت کنند و این مکان‌ها نیز قیمت بیشتری نسبت به دیگر مکان‌ها دارند. بنابراین، مجبور می‌شوند به مسافرخانه‌ها بروند که آنجا هم با مشکل ناآشنایی کارکنان با زبانشان روبه‌رو می‌شوند.
او ادامه می‌دهد: «مشکل دیگری که نه‌تن‌ها مسافران، بلکه افراد غیرایرانی موقت مقیم مشهد شده را اذیت می‌کند، تهیه سیم‌کارت است که اگر مترجم یا فرد وارد به زبان فارسی نداشته باشند، نمی‌توانند سیم‌کارت تهیه کنند. درحالی‌که در عراق دستگاه‌هایی با عنوان سیم‌کارت زائر وجود دارد که فقط با بررسی گذرنامه سیم‌کارت ارائه می‌دهند.»
این شهروند هندی همچنین از تفاوت زیاد قیمت‌ها در بازار‌های مختلف شهر گله‌مند است و می‌گوید: «دست‌کم بازار‌های اطراف حرم باید ملزم به فروش با نرخ مصوب به همه مشتریان ازجمله ایرانی و غیرایرانی باشند تا هم مشتریان بیشتری داشته باشند و هم در حق مشتریان غیرایرانی اجحاف نشود. از طرفی، جای صرافی‌های معتبر در بازار‌های اطراف حرم خالی است، زیرا بیشتر مسافران با خودشان پول نقد می‌آورند و هنگام خرید در مشهد برای تبدیل پول به مشکل می‌خورند و ناگزیرند با قیمت‌های کمتر از نرخ رسمی ارزشان را تبدیل کنند.»
ضرورت معرفی مکان‌های علمی‌پژوهشی شهر و آشنایی با زبان‌های خارجی
یکی از زائران افغانستانی نیز معتقد است که آموزش شهروندان و اطلاع‌رسانی هرچه بیشتر به آنان از طریق رسانه‌های محلی در زمینه مسائل میزبانی مانند زبان‌های خارجی و اماکن فرهنگی، علمی و پژوهشی شهر که حتی برای خود مشهدی‌ها هم ناآشناست، چه رسد به زائران، ضروری است، زیرا زائران سلایق مختلف دارند و فقط به‌دنبال مکان‌های تفریحی که بسیار تبلیغ می‌شود، نیستند.
سامانه قوی حمل‌ونقل عمومی
زینب آزاد، اهل پاکستان، ضمن ابراز رضایت از برنامه‌های متنوع حرم‌مطهررضوی برای زائران که به زبان‌های مختلف اجرا می‌شود، از ضعف اطلاع‌رسانی و نظارت در این برنامه‌ها گله‌مند است. او سامانه حمل‌ونقل عمومی مشهد را مناسب می‌داند و می‌گوید: «خوشبختانه با وجود سامانه حمل‌ونقل قوی، معضل ترافیک مشهد در حد کلان‌شهر‌های دیگر نیست، اما آنچه موجب رنجش مسافران غیرایرانی می‌شود، این است که تاکسی‌ها معمولا از آن‌ها کرایه بیشتری می‌گیرند و آن‌ها هم، چون اطلاعات کافی ندارند، پرداخت می‌کنند؛ اما بعد از اینکه متوجه شوند، حس خیلی بدی پیدا می‌کنند.» او همچنین ضمن تأکید بر لزوم ایجاد سرگرمی‌های متنوع برای مسافران به‌ویژه بازی‌های با محتوای تربیتی مناسب کودک، پیشنهاد می‌دهد تور‌های مشهدگردی برای معرفی دیدنی‌های مشهد به مسافران راه‌اندازی شود.
آزاد اضافه می‌کند: «مشهد مردم مهمان‌نوازی دارد، اما لازم است کسبه به‌ویژه در قبال مسافران غیرایرانی که زبان یکدیگر را نمی‌دانند، کمی بیشتر صبر و حوصله به خرج دهند. نکته دیگر اینکه وجود یک نرم‌افزار یا نوعی دسترسی آنلاین و غیرحضوری به مکان‌های اقامتی شهر برای مسافران خیلی راهگشاست و باعث می‌شود دیگر شاهد صحنه‌هایی نباشیم که مسافران با حجم بار و وسایل خود در جست‌وجوی محل اسکان مناسب هستند.»
سرگردانی مسافران شخصی در ایام شیوع کرونا
در پایان نظر غزاله صبوری، از فعالان حوزه گردشگری، را نیز درباره خلأ‌های میزبانی مسافران در مشهد جویا شدیم: «کسانی که همراه تور به مشهد مشرف می‌شوند، گذشته از تأخیر ساعت حرکت قطار یا هواپیما و سرگردانی مسافران، با مسئله تناسب‌نداشتن خدمات ارائه‌شده با هزینه پرداختی‌شان روبه‌رو هستند. آن‌دسته از مسافران نیز که با وسایل نقلیه شخصی وارد مشهد می‌شوند، با مشکل نبود جای مناسب کمپ روبه‌رو هستند که با بهره‌برداری از کمپ‌های غدیر و… در سال‌های گذشته، این مشکل تا حدی رفع شد؛ اما با شیوع کرونا و ممنوعیت کمپ، بازهم زائران بلاتکلیف هستند.
از سوی دیگر سوئیت‌های شخصی و خانه‌های دربست در خیابان‌های اطراف حرم در کوچه‌های تنگ واقع شده‌اند که پیاده‌روی زیادی تا حرم دارند یا در مناطق حاشیه شهر هستند که نظافت و امنیت کمتر، اما قیمت نامتناسبی دارند. این موضوع به‌ویژه برای مسافرانی که دفعه اول حضورشان در مشهد است، خاطره خوبی رقم نمی‌زند.»
جای خالی نقشه مسیر‌های اتوبوس
او شفاف‌نبودن جزئیات مسیر‌های اتوبوس و نبود نقشه‌ای در این زمینه را دیگر مشکل عمده مسافران در مشهد معرفی و یادآوری می‌کند: «اپلیکیشن‌هایی که اکنون برای مسیریابی عرضه شده است، برای زائران شناخته‌شده نیست و بیشتر خود مشهدی‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند، درحالی‌که اطلاع‌رسانی درباره آن‌ها به مسافران و آسان‌سازی مسیریابی آنان در اقبالشان برای تردد در شهر و بازدید از دیدنی‌های آن می‌تواند بسیار مؤثر باشد.»
