شب چله و چهل حدیث آماده« محبّت و مهرورزى »
فصـل اول:
جايگاه مهرورزى در اسلام
نشان خردمندى
حضرت على عليه السلامفرمود: اوّل و سرآغاز عقل، دوستى كردن است. (زيرا مصالح دنيوى و اخروى انسان در گرو دوستى كردن با ديگران است).
نصف دين
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: دوستى و مهرورزى (با مردم) نيمى از دين است.
بهترين كارها
3 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: أفضَلُ الأعمالِ بَعدَ الايمانِ بِاللّه ِ التّودُّدُ إلىَ الناسِ.
رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: بهترين كارها پس از ايمان به خدا، دوستى با مردم است.
تولّى وتبرّى
4 الإمامُ الصادقِ عليه السلام: حُـبُّ أولِيـاءِاللّه ِ وَالوِلايَةُ لَهُـم واجِبَةُ، وَالْبَرائةُ مِنْ أعدائِهِم واجبةٌ .
امام صادق عليه السلام فرمود: دوستى و محبّت اولياى خدا و ولايت آنان واجب است و بيزارى از دشمنان آنان نيز لازم است.
انس والفت با مردم
امام باقر عليه السلام فرمود: بدان كه انس گرفتن (بامردم) ازخداوند است ودشمنى ازشيطان.
حشر با محبوب
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: هر كس گروهى را دوست بدارد( و نسبت به آنان مهرورزى كند) خدا او را در زمره آنان محشور خواهد كرد.
محبّت ممنوع
7 قالَ الإمام علىّ عليه السلام: إيّاكَ أنْ تُحِبَّ أعداءَ اللّه ِ، أو تُصفِىَ وُدَّكَ لِغَيرِ أولِياءِ اللّه ِ، فَاِنَّ مَن اَحَبَّ قَوماً حُشِرَ مَعَهُم.
امام على عليه السلام فرمود: مبادا دشمنان خدا را دوست بدارى يا دوستى خود را براى غير دوستان خدا خالص گردانى، زيرا هركسى گروهى را دوست بدارد، با آنان محشور مى گردد.
فصـل دوم:
محبّت محبوب اصلى
دل، حرم خدا
امام صادق عليه السلام فرمود: دل حرم خداست، پس غير خدا را در حرم الهى جاى مده.
محبّت چه كسى و چـرا؟
9 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: أحِبُّوا اللّه َ لِمايَغْذُوكُم بِهِ مِنْ نِعْمَةٍ، وَ أحِبّونى لِحُبِّ اللّه ِ عزّوجلّ وَأحِبُّوا أهلَ بيتى لِحُبّى.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: خدا را به خاطر نعمتهايى كه به شما بخشيده است دوست بداريد، و مرا به خاطر دوستى خداى متعال دوست بداريد، و خاندان مرا به خاطر من دوست بداريد.
برترين عمل
از حضرت عيسى عليه السلامسؤال شد: برترين اعمال چيست؟ فرمود: خشنودى از خدا و دوست داشتن او.
راه ايجاد محبّت
11 قالَ النبىُّ صلي الله عليه و آله: قالَ اللّه ُ عزَّوجَلَّ لِداود عليه السلام: أحبِبْنى وَ حَبِّبْنى إلى خَلقي! قالَ: يا رَبِّ نَعَم، أنَا اُحِبُّكَ فَكَيفَ اُحَبِّبُكَ اِلى خَلقِكَ؟ قالَ: اُذكُر أيادِىَّ عِنْدَهُم، فإنَّكَ اِذَا ذَكَرْتَ ذلِكَ لَهُم أحَبُّوني.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: خداوند به داود عليه السلامفرمود: مرا دوست بدار و مرا محبوب خلقم گردان، داود گفت: پروردگارا! آرى، من تو را دوست دارم، اما چگومه تو را محبوب خلقت گردانم؟ فرمود: نعمت هايم را براى ايشان يادآورى كن. زيرا وقتى نعمتهايم را بر آنان بازگو كردى، مرا دوست خواهند داشت.
نشانه محبّت محبوب
12 قالَ أبوعبدِاللّه ِ عليه السلام: إنَّ الدُنيا يُعطيهَا اللّه ُ عزَّوَجلَّ مَن أحَبَّ وَ مَن أبغَضَ وَ أنَّ الايمان لايُعطيهِ إلّا مَن أحَبَّهُ.
امام صادق عليه السلام فرمود: خدا دنيا را به دوست و دشمنش عطا مى كند، ولى ايمان را فقط به كسى مى دهد كه او را دوست دارد.
نشان عشق خدا
13 قالَ رسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: عَلامَةُ حُبِّ اللّه ِ حُبُّ ذِكرِاللّه ِ، وعَلامَةُ بُغضِ اللّه ِ بُغضُ ذِكرِاللّه ِ.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: نشانه دوستى خدا دوست داشتن ياد خداست، و علامت دشمنى با خدا دشمن داشتن ياد خداست.
معيار خدادوستى
14 قالَ عَلىٌّ عليه السلام: مَن أحَبَّ أن يَعلَمَ كَيفَ مَنزِلَتُهُ عِندَاللّه ِ فَلْيَنظُر كَيْفَ منزِلةُ اللّه ِ عِندَهُ، فَإنَّ كلَّ مَن خُيَّرَلَهُ أمرانِ: أمرُ الدُّنيا وَأمرُ الآخِرَةِ فَاَختارَ أمرَ الآخرَةِ عَلَى الدُّنيا، فَذلِكَ الَّذى يُحِبُّ اللّه ُ، وَ مَنِ اخْتارَ أمرَ الدُّنيا فَذلكَ الَّذى لامَنزِلَة لِلهِ عِندَهُ.
امام علي عليه السلام فرمود: هركس دوست دارد بداند جايگاهش نزد خدا چطور است، بايد ببيند مقام ومرتبه خدا پيش وى چقدر است، زيرا كسى كه كار دنيا وآخرت هردو در اختيار او قرار گيرد، و او كار آخرت را بر دنيا برگزيند پس خدا را دوست مى دارد، وكسى كه كار دنيا را انتخاب كند، خداوند پيش او ارزش و جايگاهى ندارد.
نتيجه دوستىخدا
15 قالَ الصّادِقُ عليه السلام: لايُحِبُ اللّه ُ عَبداً حَتّى يَتَوَلاّهُ، وَلايَتَولاّهُ حَتّى يُوجِبَ لَهُ الجَّنَة.
امام صادق عليه السلام فرمود: خدا بنده اى را دوست نمى دارد تا ولايت (دوستى واطاعت) او را بپذيرد، ودوست نمى دارد او را تااينكه بهشت را بر اوحتمى كند.
فصـل سوم:
محبّت پيامبر و خاندانش عليهمالسلام
محبّت پيامبر صلىاللهعليهوآله
16 عَن رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: لايُؤمِنُ عَبْدٌ حتّى أكُونَ أحَبَ إلَيهِ مِن نَفْسِهِ، وَ تَكُونَ عِترَتي إلَيهِ أعَزَّ مِنْ عِتْرَتِهِ، وَ يَكونُ أهلي أحَبَّ إلَيه مِنْ أهلِهِ وَ تَكُونَ ذاتى أحَبَّ إليه مِنْ ذاتِهِ.
رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: هيچ بنده اى ايمان نمى آورد، مگر اينكه من برايش محبوبتر از خودش باشم، وخاندانم برايش محبوبتر ازخاندان خودش باشد، وخانواده ام برايش دوست داشتنى تر ازخانواده اش باشد، وهستى وذات من برايش محبوبتر ازهستى خودش باشد.
محبّت اهل بيت عليهمالسلام
رسول اكرم صلي الله عليه و آله: ايمان كامل نمى شود مگر با محبّت ما اهل بيت.
خشنودى خدا
18 قالَ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: مَعاشِرُالنّاسِ! مَنْ أحَبَّ اَنْ يَلْقَى اللّه َ وَهُوَ عَنهُ راضٍ فَلْيُوالِ الأئِمَّةَ عليهم السلام.
رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: اى مردم! كسى كه دوست دارد خدا را در حالى ملاقات كند كه خدا از او راضى باشد، پس ائمه[ عليهم السلام]را دوست بدارد.
آثار دوستى خاندان پيامبر صلىاللهعليهوآله
19 قالَ رَسُول اللّه صلي الله عليه و آله: حُبُّ اَهلِ بَيتي نافِعٌ فى سَبعَةِ مَواِطنَ أهْوالُهُنَّ عَظيمةٌ: عِندَ الوَفاةِ، وَ فِى القَبرِ، وَ عِندَ النُشورِ، وَ عِندَ الكِتابِ، وَ عِندَ الحِسابِ، وَ عِندَ الميزانِ وَ عِندَ الصِراطِ.
رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: محبّت خاندان من در هفت جا كه ترس آن بزرگ و خطرناك است، مفيد است: هنگام مرگ، در قبر، هنگام حشر و رستاخيز، هنگام تحويل نامه اعمال، زمان حسابرسى، هنگام ميزان و سنجش اعمال و هنگام عبور از صراط.
فصـل چهارم:
محبّتها و مهرورزىهاى شايسته
محبّت مؤمن
20 قالَ رَسُولُ اللّه صلي الله عليه و آله: وُدُّ المُؤمِنِ لِلمُؤمِنِ فِى اللّه ِ مِنْ اَعْظَمِ شُعَبِ الإيمانِ، اَلا وَمَن أحَبَّ فِى اللّه ِ وَ أبْغَضَ فِى اللّه ِ وأعْطى فِى اللّه ِ وَ مَنَعَ فِى اللّه ِ فَهُوَ مِن أصْفياءِ اللّه ِ.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: دوستى مؤمن با مؤمن براى خدا از بزرگترين شعبه هاى ايمان است. آگاه باشيد هر كه دوستى اش براى خدا، دشمنى اش براى خدا، عطايش براى خدا و منعش براى خدا باشد، از برگزيدگان الهى است.
محبّت مؤمنان به يكديگر
21 عَنِ الصادِقِ عليه السلام: تَرَى المُؤمِنينَ فِى تَبارِّهِم و تَراحُمِهِم وَ تَعاطُفِهِم كَمَثَلِ الجَسَدِ إذا اشتَكى (عُضواً) تَداعى لَهُ سائِرُه (جَسَدهِ) بِالسَّهَرِ وَ الحُمّى.
امام صادق عليه السلام فرمود: مؤمنان را درنيكى و مهرورزى به يكديگر و دوستى و ملاطفت به همديگر، همانند يك پيكر مى بينى كه وقتى عضوى به درد آيد و شكايت كند،اعضاى ديگر با بى خوابى و تب با او هم صدا شوند و يكديگر را فراخوانند.
محبّت به راهنمايان
22 عَن أميرِالمؤمنين عليه السلام: لِيَكُنْ اَحَبَّ النّاسِ إلَيكَ مَن هَداكَ اِلى مَراشِدِكَ، وَ كَشَفَ لَكَ عَنْ مَعايِبِكَ.
اميرالمؤمنين عليه السلامفرمود: محبوب ترين مردم نزد تو بايد كسى باشد كه تو را به راه هاى درست و حق هدايت كند و عيب هايت را براى تو بنماياند.
محبّت به دانشوران
23 عَن رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: اُغْدُ عالِماً أومُتَعَلِّماً أومُسْتَمِعاً أو مُحِبّاً لَهُم، وَلاتَكُنِ الخامِسَ فَتَهْلِك.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: عالم باش يا آموزنده، يا شنونده، و يا دوستدار آنان، و پنجمين نباش كه هلاك مى شوى.
محبّت به بانوان
24 الإمامُ الصادِقِ عليه السلام: اَلعَبدُ كُلَّما إزدادَ لِلنِّساءِ حُبّاً، إزدادَ فِى الإيمانِ فَضْلاً.
امام صادق عليه السلام فرمود: هرچه زن دوستى بنده افزايش يابد، برايمانش افزوده مى شود.
محبّت به همسر
25 قالَ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: لِلرَّجُلِ عَلَى المَرأةِ أنْ تَلزِمَ بَيْتَهُ، و تُوَدِّدَهُ وَ تُحِبَّهُ وَ تَشفِقَهُ.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: حق مرد بر زنش آن است كه پاى بند خانه اش باشد، با او محبّت و مهربانى كند و دوستش بدارد.
محبّت به كودكان
26 عَن رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: أحِبُّوا الصِّبْيانَ وَ ارْحَمُوهُم، وَاِذا وَعَدْتُموُه شَيْئاً فَفُوا لَهُم، فَاِنَّهُم لايَدْرونَ اِلاّ اَنَّكُم تَرزُقونَهُم.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: به كودكان محبّت كنيد وبه آنها رحم كنيد و هروقت به آنها وعده داديد به آن وفاكنيد، چون آنهاشما را روزى رسان خود مى دانند.
مـهرورزى به نيازمندان
27 عَن رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: لِكُلِّ شَى ءٍ مِفْتاحٌ وَ مِفْتاحُ الْجَنَّةِ حُبُّ الْمَساكينِ وَ الْفُقَراءِ.
رسول اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: هر چيزى كليدى دارد و كليد بهشت، دوست داشتن بينوايان و فقيران است.
ميزان محبّت به مردم
28 عَن رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله قالَ: لايَبلُغُ الْعَبدُ حَقيقَةَ الايمانِ حَتّى يُحِبُّ لِلنّاسِ مايُحِبُّ لِنَفسِهِ مِن الخَيْرِ.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: انسان به حقيقت و درجه كامل ايمان نمى رسد مگر آنكه آنچه از خوبيها كه براى خود دوست دارد، براى مردم هم دوست بدارد.
فصـل پنجم:
عوامل محبّت آفرين
نـيكـى
29 قالَ النّبىُّ صلي الله عليه و آله: اِنَّ اللّه َ جَبَلَ قُلوبَ عِبادِهِ عَلى حُبِّ مَن أحسَنَ إلَيها َ بُغضِ مَن أساءَ اِلَيها.
پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: خداوند دلهاى بندگانش را چنين سرشته است كه هركس به آنها نيكى كند به او مهرورزند و هركه را به آنها بدى كند دشمن بدارند.
فروتنى
امام على عليه السلام فرمود: دوستى و محبّت، ميوه فروتنى است.
گشاده رويى
امام على عليه السلام فرمود: گشاده رويى، سبب دوستى و محبّت است.
خوش خلقى
امام على عليه السلام فرمود: خوش خلقى محبّت به بار مى آورد و دوستى را استوارتر مى سازد.
احسان وبىتوقّعى
33 عَن رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله قالَ: إذا أرَدْتَ اَنْ يُحِبَّكَ الْمَخلُوقُونَ فَاَحْسِنْ اِلَيهِم، وَارْفَض ما فى أيديهِم.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: هرگاه خواستى مردم تو را دوست بدارند، به آنان نيكى كن و آنچه را در دست دارند رها كن.
انصاف وهمدردى
34 عَنِ الإمامِ علىٌّ عليه السلام قال: ثَلاثُ خِصالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّةَ: الإنصافُ فِى الْمُعاشَرَةِ وَ الْمُواساةُ فِى الشِّدَّةِ و الإنطِواعِ وَ الرُّجُوعُ اِلى قلبٍ سَليمٍ.
امام على عليه السلام فرمود: با سه صفت محبّت و دوستى بدست مى آورى: 1 – انصاف در معاشرت 2 – همدردى با ديگران در خوشى و ناخوشى 3 – برخورد با قلب پاك و سالم
صله رحم
35 عَنِ الإمامِ الباقِرِ عليه السلام: صِلِةُ الأرْحامِ تُزَكِّى الأعْمالَ… و تُحَبِّبُ فِى أهلِ بَيْتِهِ.
امام باقر عليه السلام فرمود: صله رحم، اعمال انسان را پاكيزه مى كند و او را در ميان خاندانش محبوب مى سازد.
اظهار محبّت
36 عَن أبى عبدِاللّه ِ عليه السلام قالَ: إذا أحْبَبتَ رَجُلاً فَاَخْبِرْهُ بِذلِكَ فَاِنَّهُ أثْبَتُ لِلْمَوَدَّةِ بَينِكُما.
امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه كسى را دوست مى دارى، او را از اين محبّت آگاه كن زيرا اين كار، دوستى بين شما را محكم تر مى كند.
دست دادن
پيامبر خدا صلي الله عليه و آله فرمود: با يكديگر دست بدهيد، زيرا مصافحه كينه را از بين مى برد .
فصـل ششم:
هدف در مهرورزى
تولّى وتبرّى
38 قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آلهلِأصحابِهِ: أىُّ عُرَى الايمانِ أوثَقُ؟ فَقالُوا: اَللّه ُ ورَسُولُهُ أعْلَم، وقال بَعضُهُم: الصَّلاةُ وَقالَ بعضُهُم: الزَّكاةُ وَقال بَعضُهُم: الصِّيامُ وَقال بَعضُهُم: الحجُّ وَالعُمْرَةُ وَقال بَعضُهُم: الجهاد، فقالَ رَسولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: لِكُلِّ ما قُلتُم فَضْلٌ وَلَيْسَ بِهِ، ولكِنِّ أوثَقُ عُرَى الإيمانِ اَلحُبُّ فِى اللّه ِ وَالْبُغْضُ فِى اللّه ِ وَتَوالى اَوْلياءِاللّه ِ والتَّبَّرى مِن أعداءِ اللّه ِ.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله به اصحابش فرمود: محكمترين دستگيره ايمان چيست؟اصحاب گفتند: خدا و رسولش آگاهترند، يكى از اصحاب گفت: نماز است، ديگرى گفت: زكات، سوّمى گفت: روزه، يكى ديگر گفت: حجّ و عمره است، بعضى هم گفتند: جهاد است. پيامبر اكرم9 فرمود: براى هر آنچه كه شما گفتيد فضيلتى است ولى هيچكدام محكمترين دستگيره ايمان نيستند، محكمترين دستگيره ايمان دوستى ودشمنى در راه خدا و دوست داشتن دوستان خدا و برائت جستن از دشمنان خداست.
دوستى خالصانه
39 عَن رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله: مَن سَرَّهُ أن يَجِدَ طَعمَ الإيمانِ فَلْيُحِبَّ المَرْءَ، لايُحِبُّهُ اِلاّ لِلّهِ تعالى.
رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: كسى كه دوست دارد طعم ايمان را بچشد، پس كسى را فقط براى خدا دوست بدارد.
محكمترين دستگيره
40 قالَ صلي الله عليه و آله لِأبى ذرٍّ: أىُّ عُرَى الإيمانِ أوثَقُ؟ قالَ: أللّه ُ ورَسُولِهِ أعلَم، فقالَ: ألمُوالاةُ فِى اللّه ِ وَالمُعاداةُ فِى اللّه ِ وَالبُغْضُ فِى اللّه ِ.
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله به ابوذر فرمود: كدامين دستگيره ايمان محكمتر است؟ ابوذر گفت: خدا و رسولش بهتر مى دانند، حضرت فرمود: دوستى كردن براى خدا، دشمنى كردن براى خدا و خشم در راه خدا.
بر گرفته از پایگاه اینترنتی کتاب و احادیث شیعه